Gezien
Hoog boven de dorpsweg zag ik gisterochtend een roodbruine eekhoorn over een kale wintertak huppelen. Deze morgen loop ik weer hier. Het diertje ligt platgereden naast de kale boom. Precies onder de tak waarop hij gisteren nog zwierde. Terwijl de werkdag nog moet beginnen word ik overvallen door een enorme moedeloosheid.
Maar ik zie de brieven alweer binnenkomen: ‘Kom, niet zo zoetsappig. Er zijn ergere dingen in de wereld.’ Is dat zo? Er bestaan miljarden waarnemingen, maar toch zijn ze één. Als wij één kaars zien, weten we hoe alle kaarsen in de wereld zijn. Vurige vlammen. In een druppel water nemen we oceanen waar.
Neem nu de eekhoorn. Eerst was er zwierig leven. Nu is er dood. Daartussen was er een fatale botsing. Talloze malen herhaalt dit tafereel zich in de geschiedenis en in de wereld. Zoveel zinloosheid. Of toch niet? ‘Het is gezien, het is niet onopgemerkt gebleven’, zo luidt de voorlaatste zin van ‘De Avonden’ van Gerard Reve. Troost op de valreep van een eenzaam boek.
Onderzoek heeft uitgewezen dat een kind dat verwaarloosd of mishandeld wordt al kan overleven als er alleen maar één leraar of buurvrouw ziet wat er gebeurt. Nog zonder in te grijpen kan een oplettende waarnemer een mensenleven redden. Je gezien voelen is een primaire levensbehoefte. Kom, laten we niet wegkijken, hoe pijnlijk het wereldleed ook is.